Abstrakt
Мақолада давлат бошқаруви соҳасида коррупцияга қарши курашда сунъий интеллект (СИ)ни қўллаш имкониятлари кўриб чиқилган. Давлат харидлари ва давлат билан фуқаролар ўртасидаги рақамли хизматлар соҳасида СИни жорий этиш бўйича халқаро тажриба таҳлил қилинган. Кўп миқдордаги маълумотлар таҳлили ва машинали ўрганиш тизимлари электрон давлат харидлари каби жараёнларнинг шаффофлигини ошириш ва коррупция схемаларини автоматик аниқлашда самарали қўлланилаётгани аниқланган.Мақолада СИнинг давлат харидларида (Жанубий Корея, Европа Иттифоқи, Буюк Британия, Колумбия ва бошқалар тажрибаси) ва фуқаролар билан SMS-хизматлар, чат-ботлар ва овозли ёрдамчилар орқали ўзаро алоқада (АҚШ, Жанубий Корея, Сингапур, Ўзбекистон мисоллари) қўлланилишига алоҳида эътибор қаратилган. Бундай ташаббусларнинг ижобий таъсирлари — пора бериш имкониятларини камайтириш, самарадорлик ва ишончни ошириш, давлат маблағларини тежаш — қайд этилган. Шу билан бирга, потенциал хатарлар — маълумотларни ҳимоя қилиш муаммолари, техник носозликлар, кибер таҳдидлар ва алгоритмларнинг нотўғри хулосалари таҳлил қилинган. Хулосада Ўзбекистон Республикасида СИни миллий антикоррупция тизимига хавфсиз ва самарали жорий этиш учун қонунчиликни такомиллаштириш бўйича тавсиялар берилган. Мақола маҳаллий ва халқаро илмий манбалар, халқаро ташкилотлар материаллари ва расмий маълумотларга таянади.
Библиографические ссылки
Department for Science, Innovation and Technology, «Премьер-министр представляет план ускоренного
развития ИИ» (GOV.UK, 12 января 2025 г.) // URL: www.gov.uk/government/news/prime-minister-sets-out-blueprintto-
turbocharge-ai.
Messick, R. «Прорыв в применении искусственного интеллекта для борьбы с коррупцией» (The Global
Anticorruption Blog, 19 января 2024 г.) // URL: https://globalanticorruptionblog.com/2024/01/19/breakthrough-inthe-
use-of-artificial-intelligence-to-fight-corruption/
Крылова, Д. В., и Максименко, А. А. «Использование искусственного интеллекта в вопросах выявления
и противодействия коррупции: обзор международного опыта» (Государственное управление. Электронный
вестник, № 84, 2021), сс. 241–245.
Cabinet Office & Government Digital Service. «Правительство использует Alexa и Google Home для упрощения доступа к сервисам» (пресс-релиз, GOV.UK, 20 апреля 2019 г.) // URL: https://www.gov.uk/government/news/
government-uses-alexa-and-google-home-to-make-services-easier-to-access.
Fergana agency. «В Узбекистане утвердили стратегию развития технологий искусственного интеллекта до 2030 года» (Фергана — международное агентство новостей, 17 октября 2024 г.) // URL: https://fergana.agency/ news/135273/#:~:text=Фото%20с%20сайта%20chromatographyonline.
Пекось, О. «Запретить всегда успеем — первый замглавы Минцифры о регулировании ИИ в Узбекистане» (Spot.uz, 23 декабря 2024 г.) // URL: https://www.spot.uz/ru/2024/12/23/ai-uzbekistan/.
Korea.net. «Делиться с миром, часть 5: электронные закупки» (30 ноября 2016 г.) // URL: https://www.korea.net/Government/Current-Affairs/National-Affairs/view?articleId=142397.
Head, L., & White, A. «Антимонопольное ведомство Великобритании представляет инструмент на базе ИИ для борьбы с сговором в государственных закупках» (DLA Piper, 17 января 2025 г.) // URL: https://www.dlapiper.com/en-us/insights/publications/2025/01/cma-unveils-ai-powered-tool-to-combat-bid-rigging-in-public-procurement.
European Commission. «Передовые технологии в сфере государственных закупок» (Внутренний рынок, промышленность, предпринимательство и малые, и средние предприятия) // URL: https://single-market-economy. ec.europa.eu/single-market/public-procurement/digital-procurement/emerging-technologies-public-procurement_en.
Bizzini, P. «Италия внедряет полностью автоматизированные государственные тендеры» (AlgorithmWatch, 17 апреля 2024 г.) // URL: https://algorithmwatch.org/en/entirely-automated-public-tenders-in-italy/.
Jorge Gallego, Gonzalo Rivero, and Juan Martínez. «Предотвращение, а не наказание: модель раннего
предупреждения злоупотреблений в государственных закупках» (International Journal of Forecasting, т. 27, 2021
г.), С. 365.
Colonnelli, Emmanuel, Jorge Gallego, and Mounu Prem. «Что предсказывает коррупцию», глава 16 в сборнике
Экономика преступности (Elgar, 2022).
Alina Holmstrom. «Кто такая Эмма? Использование чат-ботов в иммиграционных службах» (Application, Ethics, and Governance of AI, 8 марта 2023 г.) // URL: https://aegai.nd.edu/latest/who-is-emma-using-chatbots-inimmigration- services/#:~:text=Who%20is%20Emma?%20Using%20Chatbots,as%20the%20website’s%20search.
Darke, A. «Министерство здравоохранения временно отключает чат-бот Ask Jamie из-за “несоответствующих ответов”» (Channel News Asia (CNA), 5 октября 2021 г.) // URL: https://www.channelnewsasia.com/singapore/mohask- jamie-covid-19-query-social-media-2222571.
Sabio Group. «Как Ask Jamie помог правительству Сингапура улучшить цифровые услуги» (Sabio Group, без даты) // URL: https://go.sabiogroup.com/rs/710-JZD-844/images/uk-casestudy-digital-singapore-government-askjamie. pdf.
Korea.net. «Делиться с миром, часть 6: e-People» (29 декабря 2016 г.) // URL: https://www.korea.net/ NewsFocus/policies/view?articleId=142921.
UZINFOCOM. «Muxlisa AI – голосовой ассистент» (1 июля 2024 г.) // URL: https://uzinfocom.uz/projects/ muxlisa-ai-uz-latin-3.
Alam, Tofail, Muhammad Aftab, Zaheer Abbas, Kamoliddin Mannonov Murodjon Ugli, and Syed Asad Abbas Bokhari. «Влияние инициатив электронного правительства на борьбу с коррупцией через поведенческие намерения: количественный анализ в развивающихся экономиках» (Sustainability, т. 15, № 3, 2023), с. 2694 // DOI: https://doi.org/10.3390/su15032694.
Straub, V. J., Hashem, Y., Bright, J., Bhagwanani, S., Morgan, D., Francis, J., & Esnaashari, S. «ИИ для повышения производительности бюрократии: оценка потенциала ИИ в автоматизации 143 миллионов транзакций правительства Великобритании» (arXiv preprint arXiv:2403.14712, 2024 г.) // URL: https://arxiv.org/abs/2403.14712.
Decarolis, F., & Giorgiantonio, C. «Коррупционные индикаторы в государственных закупках: новые данные по тендерам в Италии» (EPJ Data Science, 11, 16, 2022) // URL: https://epjdatascience.springeropen.com/ articles/10.1140/epjds/s13688-022-00325-x.
Gallego, J., Prem, M., & Vargas, J. F. «Прогнозирование проступков политиков: данные из Колумбии» (Data & Policy, т. 4, e41, 2022 г.) // URL: https://doi.org/10.1017/dap.2022.35, стр. e41–2.
Алексис, А. «NSA предупреждает об угрозах кибербезопасности со стороны искусственного интеллекта» (Cybersecurity Dive, 19 апреля 2024 г.) // URL: https://www.cybersecuritydive.com/news/nsa-generative-ai-artificialintelligence-
cybersecurity-risk/713661/.
Arrowsmith, S. «Формирование правил об исключениях (отстранении) в условиях пост-Brexit режима государственных закупок: предварительный анализ» (SSRN, 24 июля 2020 г.) // URL: https://ssrn.com/ abstract=3659909.