Jild 3 Nomeri 3 (2023), МАҚОЛАЛАР
Jild 3 Nomeri 3 (2023)

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ХУСУСИЙ МУЛК ҲУҚУҚИНИ ҲИМОЯ ҚИЛИШ БОРАСИДА АМАЛГА ОШИРИЛГАН САМАРАЛИ ИСЛОҲОТЛАР (ҚОНУНЧИЛИК ТАҲЛИЛИ ВА МАВЖУД МУАММОЛАР)

МАҚОЛАЛАР
Nashr qilingan 2023-07-11
Омонбой ОКЮЛОВ
Тошкент давлат юридик университети “Фуқаролик ҳуқуқи” кафедраси профессори, Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган юрист, юридик фанлар доктори
Жахонгир ЮЛДАШЕВ
Тошкент давлат юридик университети “Фуқаролик ҳуқуқи” кафедраси профессори в.б., юридик фанлар номзоди // E-mail: jahongir.civilist@mail.ru
PDF

Kalit so‘zlar

Хусусий мулк, давлат ва жамоат эҳтиёжи, зарарни қоплаш, “снос”, хусусий мулк даҳлсизлиги, мулкдор манфаатлари устуворлиги, мутаносиб компенсация, виндикация, негатор даъво.

Abstrakt

Мазкур мақолада Ўзбекистон Республикаси худудида ҳусусий мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш борасида амалга оширилган ислоҳотларнинг тадрижий ривожланиши, ҳамда мулкдор ҳуқуқларини кафолатлари борасидаги мавжуд муаммолар ёритилган. Унда мустақилликнинг ўтган даври мобайнида хусусий мулк ҳуқуқини ҳимоя қилиш ва мулк даҳлсизлигини таъминлаш борасида амалга оширилган кўплаб ислоҳотларга эҳтиёткорона муносабатда бўлинганлиги маълум бўлди. Энг асосийси мол-мулкни давлат ва жамоат эҳтиёжлари учун мулкдордан олиб қўйиш ҳақидаги қарорнинг қонунийлигини суд орқали низолашиш имкониятини яратиб берилганлиги аниқланди. Мақолада бугунги кунга қадар қабул қилинган қонунчилик ҳужжатлари таҳлил қилинди ҳамда мулкдор ҳуқуқларини ҳимоялаш ва мулк ҳуқуқини бекор қилишда қонунийлик, мақсадга мувофиқлик ва зарарни тўлиқ қоплаш билан боғлиқ нормалар “де факто” ишламаганлиги маълум бўлди. Мамлакатда эришилаётган ютуқлар Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан “Янги Ўзбекистон – янги давр” Концепцияси доирасида тубдан ўзгарганлиги таҳлил қилинди. Соҳани рақамлаштириш зарурлиги, соҳада мониторинг ва шаффофлик кузатилмаслиги танқидий ўрганилди. Таҳлиллар натижасида мулк ҳуқуқини ҳимоя қилишда ва мулкдан маҳрум қилиш билан боғлиқ компенсация тўлашда “мутаносиблик”, “қулайлик”, “тўлақонли қаноат”, “адолатлилик”, “мулкдор манфаатлари устуворлиги” каби омиллар инобатга олиниши таклиф этилди.

PDF

Библиографические ссылки

1. “Ўзбекистон Республикасида мулкчилик тўғрисида”ги 31.10.1990 йилдаги 152-XII-сон Қонуни // URL: https://lex.uz/acts/111466;

2. 1995 йилда АЖлар сони 2255 та, 1996 йилда эса 5500 тадан иборат бўлган // Вдовкин А. Учет выпусков ценных бумаг в 2007 г.//Биржа. -Тошкент, -№ 12 (803) 2008 йил 29 январь.

3. 2006 йил 29 майдаги 97-сон қарори билан тасдиқланган “Давлат ва жамоат эҳтиёжлари учун ер участкаларининг олиб қўйилиши муносабати билан фуқароларга ва юридик шахсларга етказилган зарарларни қоплаш тартиби тўғрисида”ги Низом // URL: https://lex.uz/docs/1004816;

4. “Хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдорлар ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида”ги Қонун 2012 йил, 39-сон // URL: https://lex.uz/acts/2055680;

5. Ашурова Н. Правовые основы надежной защиты и гарантии прав частной собственности. Обзор законодательства Узбекистана, (1), 35–39. https://inlibrary.uz/index.php/uzbek_law_review/article/view/13620.

6. Ўзбекистоннинг коррупция борасидаги ҳалқаро рейтинги // URL: https://daryo.uz/k/2021/01/28/ozbekiston-korrupsiya-darajasi-boyicha-transparency-international-reytingida-oz-ornini-7-pogonaga-yaxshiladi/.

7. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 13 августдаги “Хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдорлар ҳуқуқларининг кафолатларини кучайтириш, тадбиркорлик ташаббусларини қўллаб-қувватлаш борасидаги ишларни ташкил қилиш тизимини тубдан такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар, шунингдек, тадбиркорлик субъектларининг молиявий ресурслар ва ишлаб чиқариш инфратузилмасидан фойдаланиш имкониятларини кенгайтириш тўғрисида”ги ПФ-5780-сон Фармони // URL: https://lex.uz/docs/4473481;

8. 2019 йил 21 ноябрь куни Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик Палатасининг йиғилиши // URL: https://repost.uz/demolition.

9. URL: https://uza.uz/uz/posts/adliya-vaziri-endi-hech-kim-osonlikcha-birovning-uyini-snos-qila-olmaydi_385996

10. URL: https://yuz.uz/news/xalqaro-reyting-va-indekslar.

11. URL: http://www.konstsud.uz/uploads/2021/07/ks-karori-20721-j.pdf.

12. 2022 йил 28 январдаги ПФ-60-сон Фармони билан тасдиқланган “2022 - 2026 йилларга мўлжалланган янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси” // URL: https://lex.uz/docs/5841063;

13. «Ер участкаларини компенсация эвазига жамоат эҳтиёжлари учун олиб қўйиш тартиб-таомиллари тўғрисида»ги 29.06.2022 йилдаги ЎРҚ-781-сон Қонун // URL: https://lex.uz/docs/6087433;

14. Янги таҳрирдаги Ўзбекистон Республикаси Конституцияси (2023 йил 30 апрель куни ўтказилган Ўзбекистон Республикаси референдумида умумхалқ овоз бериш орқали қабул қилинган) // URL: https://lex.uz/uz/docs/-6445145.

15. Имомов, Н. Представления о частной собственности и подходы к их интерпретации. Обзор законодательства Узбекистана, (1), 23–28. https://inlibrary.uz/index.php/uzbek_law_review/article/view/13609.

16. 2022 йил 24 августдаги “Мулк ҳуқуқининг дахлсизлигини ишончли ҳимоя қилиш, мулкий муносабатларга асоссиз аралашувга йўл қўймаслик, хусусий мулкнинг капиталлашув даражасини ошириш чора-тадбирлари тўғрисида” ПФ-198-сон Фармон // URL: https://lex.uz/uz/docs/6171343;

17. 2022 йил 28 наябрда “Кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш тўғрисида”ги қонун // URL: https://lex.uz/en/docs/6297080;

18. Караходжаева Д.М.,Бурханова Л.М. Особенности осуществления реформ частной собственности на землю в Республике Узбекистан. - Science and Education, 2021 // https://cyberleninka.ru/article/n/osobennosti-osuschestvleniya-reform-chastnoy-sobstvennosti-na-zemlyu-v-respublike-uzbekistan/viewer.

19. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Фуқароларни ижтимоий қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар ҳамда ўзбошимчалик билан қурилган турар жойларга нисбатан мулк ҳуқуқини эътироф этиш бўйича бир марталик умумдавлат акциясини ўтказиш тўғрисида» 2018 йил 20 апрелдаги ПФ-5421-сон Фармони // URL: https://lex.uz/docs/3790586;

20. URL: https://kun.uz/news/2021/01/14/aksiya-tugagan-ozboshimcha-va-noqonuniy-qurilmalar-egasi-endidan-javobgarlikka-tortilishi-mumkin.

21. Халқ сўзи газетаси. 2022 йил 14 декабрь

##plugins.generic.recommendByAuthor.heading##