Abstrakt
Мазкур мақола Ўзбекистонда низоларни мўқобил ҳал этиш усуллари (НМХЭ)нинг бугунги ҳолати ва уларни ривожлантириш истиқболларини таҳлил қилишга бағишланган бўлиб, унда айниқса медиация институтининг институционаллашуви ва амалиётда қўлланилишига алоҳида эътибор қаратилган. Низоларни мўқобил ҳал этиш усулларининг судлар юкини камайтириш, ҳуқуқий маданиятни юксалтириш, ишбилармонлик муҳитини мустаҳкамлаш ҳамда жамиятдаги можароларнинг олдини олишдаги аҳамияти алоҳида таъкидланади. Суд ишлари сонининг ортиб бораётгани ва амалдаги медиация институти самарадорлигининг чекланганлигини кўрсатувчи статистик маълумотлар келтирилган. Қонунчилик базаси ва етарли миқдорда тайёрланган медиаторлар мавжуд бўлишига қарамай, медиация институтининг кенг қамровли амалиётга кириб бормаётгани қайд этилган. Халқаро тажриба (АҚШ, Сингапур, Германия, Туркия
ва бошқалар) асосида муаллиф Ўзбекистонда институционал ислоҳотларни амалга ошириш зарурлигини таъкидлайди. Жумладан, Медиаторлар палатасини ташкил этиш, медиатор билан мажбурий ахборот учрашувларини жорий этиш, миллий ахлоқий (этик) кодекс ва электрон реестрни ишлаб чиқиш каби чора-тадбирларни амалга ошириш зарурлиги қайд этилган. Бунда Адлия вазирлигининг низоларни мўқобил ҳал этиш сиёсатидаги мувофиқлаштирувчи ваколатлари алоҳида кўриб чиқилади. Мақолада рақамли технологияларни жорий этиш ҳамда халқаро интеграция (жумладан, Сингапур конвенциясига қўшилиш) нинг аҳамияти алоҳида таъкидланади. Мақола хулосаларида Ўзбекистонда низоларни мўқобил ҳал этиш асосий воситаси сифатида медиацияни ривожлантириш ва тегишли қонун ҳужжатларини ислоҳ қилиш бўйича аниқ таклифлар баён этилган.
Библиографические ссылки
Указ Президента Республики Узбекистан от 11.09.2023 г. № УП-158 «О Стратегии “Узбекистан –
”». URL: https://lex.uz/ru/docs/6600404
Смирнов С.С. Альтернативные способы разрешения споров в современном мире // Юридический вестник. — 2019. — № 3. — С. 65-78.
Марипова С.А. Развитие медиации в Узбекистане: проблемы и перспективы // Право и
государство. — 2023. — № 4. — С. 145-167.
Статистические данные Верховного суда Республики Узбекистан за 2022-2024 гг. URL: https://
www.supremecourt.uz/statistics
Закон Республики Узбекистан «О медиации» от 3 июля 2018 года № ЗРУ-482. URL: https://lex.uz/
ru/docs/3805076
Данные Министерства инвестиций и внешней торговли Республики Узбекистан. URL: https://mift.uz/statistics
Singapore International Mediation Institute. Official website. URL: https://www.simi.org.sg
Legislative Decree No. 28 of March 4, 2010. On Mediation Aimed at Resolving Civil and Commercial
Disputes. Gazzetta Ufficiale, No. 53, 2010. URL: https://www.gazzettaufficiale.it/eli/id/2010/03/05/010G0067/sg
U.S. Department of Justice. Official website. URL: https://www.justice.gov
Alternative Dispute Resolution Act of 1998, Pub. L. No. 105-315, 112 Stat. 2993. URL: https://www.
govinfo.gov/content/pkg/PLAW-105publ315/html/PLAW-105publ315.htm
Закон «О медиации в гражданско-правовых спорах» №6325 от 07.06.2012 // Официальный
вестник Турции, №28331, 22.06.2012. URL: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120622-1.htm
Закон Республики Казахстан от 28.01.2011 №401-IV «О медиации» // Ведомости Парламента РК,
URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z1100000401
Mediationsgesetz vom 21. Juli 2012 // Bundesgesetzblatt Teil I, Nr. 35, 2012, S. 1577—1580. URL:
https://www.gesetze-im-internet.de/mediationsg/index.html
Закон Российской Федерации от 27.07.2010 №193-ФЗ «Об альтернативной процедуре
урегулирования споров с участием посредника (процедура медиации)» // Собрание законодательства РФ, 2010, №31, ст. 4176. URL: http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_103038/
Постановление Президента Республики Узбекистан от 17 июня 2020 года №ПП-4754 «О мерах
по дальнейшему совершенствованию механизмов альтернативного разрешения споров». URL: https://lex.uz/ru/docs/4863751
Конвенция ООН о международных мирных соглашениях, достигнутых в результате медиации
(Сингапурская конвенция о медиации) от 20 декабря 2018 года. URL: https://www.uncitral.org/pdf/
english/texts/mediation/mediation-convention/mediation-convention-e.pdf