PDF

Kalit so‘zlar

сунъий интеллект, жиноят субъекти, робот, жавобгарлик, сунъий интеллект жавобгарлиги, сунъий интеллектдан фойдаланган ҳолда содир этилган жиноятлар, кибержиноят.

Abstrakt

Сунъий интеллект билан боғлиқ технологияларнинг ривожланиши инсон фаолиятининг тобора кенг қамровли соҳаларига таъсир кўрсатмоқда. Ҳозирда сунъий интеллект имкониятларидан фойдаланиш банк, молия, солиқ, божхона, соғлиқни сақлаш, қишлоқ хўжалиги, транспорт, энергетика соҳаларида фаол ривожланмоқда. Ҳозирги кунда сунъий интеллектдан фойдаланиш даражаси унинг иштирокида жиноий ҳаракатлар содир этилишининг сезиларли миқдори ҳақида сўз юритиш имконини бермайди. Бироқ, бундай тизимларни янада такомиллаштириш инсон ҳаётига жиддийроқ таъсир кўрсатиши мумкин. Шунга қарамай, ҳозирнинг ўзидаёқ сунъий интеллектли тизимлардан фойдаланиб, оғир оқибатларга олиб келган ижтимоий хавфли қилмишлар содир этилгани ҳақида гапириш мумкин. Бундай шароитда мазкур тизимлардан фойдаланиш тартибини ҳуқуқий жиҳатдан тартибга солиш муҳим аҳамият касб этади. Мақолада сунъий интеллектни тушунишга оид қарашлар таҳлил қилинган, унинг юридик фанда қўллаш учун таърифини шакллантиришга уриниш амалга оширилган. Сунъий интеллектли тизимлар фаолиятини жиноят-ҳуқуқий баҳолаш билан боғлиқ назарий, қонунчилик ва амалий масалалар кўриб чиқилган.

PDF

Библиографические ссылки

Asaro P.M. Robots and Responsibility from a Legal Perspective // Proceedings of the IEEE. – 2007. – Vol. 4, iss. 14. – P. 20–24.

Bostrom N. Strategic Implications of Openness in AI Development. Global Police. – 2017. – Vol. 8, iss. 2. – P. 135–148.

Bostrom N. Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies. — Oxford: Oxford Univ. Press, 2014. – 390 p.

Бозаров С.С. Сунъий интеллект томонидан еткaзилган зaрaр учун жавобгарлик масалалари // https://cdn.uza.uz/2022/07/05/05/02/03h8FqhXBuvClYHXM6MJBeh509lkZFPo. pdf

Delvaux M. Draft Report with recommendations to the Commission on Civil Law Rules on Robotics. – European Parliament, 2016. – 22 p.

Freitas P. Criminal Liability of Autonomous Agents: From the Unthinkable to the Plausible / P. Freitas, F.A. de Andrade, P.J. Novais // Ai Approaches to the Complexity of Legal Systems. – Berlin: Springer 2014. – P. 145–156.

Gunkel D.J. The machine question: Critical Perspectives on AI, Robots, and Ethics. – Cambridge: MIT Press, 2012. – 270 p.

Hallevy G. The Criminal Liability of Artificial Intelligence Entities – from Science Fiction to Legal Social Control // Akron Intellectual Property Journal. – 2010. – Vol. 4, iss. 2. – P. 171–201.

Hallevy G. When Robots Kill: Artificial Intelligence Under Criminal Law. – Boston, 2013. – 272 p.

Hood K. Artificial Intelligence and the Legal Profession // Horizon Scanning. – 2018. – 20 p.

Kingston John K. C. 2016. “Artificial Intelligence and Legal Liability”, Research and Development in Intelligent Systems XXXIII: Incorporating Applications and Innovations in Intelligent Systems XXIV, ed. by Max Bramer, Miltos Petridis: – Cambridge: Springer. – Р. 269–279.

Kopfstein J. Should Robots Be Punished For Committing Crimes?. – URL: https://www.vocativ.com/417732/ robots-punished-committing-crimes.

Курсова О.А. Юридические фикции современного российского права: сущность, виды, проблемы действия // Проблемы юридической техники: сб. ст. / под ред. В.М. Баранова. – Нижний Новгород, 2000. – С. 450–459.

Leenes R. Laws on Robots, Laws by Robots, Laws in Robots: Regulating Robot Behaviour by Design // Law, Innovation and Technology. – 2014. – Vol. 6, iss. 2. – P. 194–222.

Levy D. When robots do wrong // https://share. pdfonline.com/87cad18d73324e8fb2eaae1cddb60f77/ Kathmandu_final_text_October31st.htm. Hallevy G. Liability for Crimes Involving Artificial Intelligence Systems. – Dordrecht: Springer, 2015. – 262 p.

Mehlman M. Robot Law // Case Legal Studies Research Paper. – 2017. – URL: https:// ssrn.com/abstract=2908488.

Матчанов Ш. К. Жиноят ишини тергов қилишда сунъий интеллектдан фойдаланиш масалалари // Siyosatshunoslik, huquq va xalqaro munosabatlar jurnali. – 2023. – № 9. – Б. 1–5.

Морхат П.М. Искусственный интеллект: правовой взгляд. – М.: Буки Веди, 2017. –257 с.

Мосечкин И.Н. Искусственный интеллект и уголовная ответственность: проблемы становления нового вида субъекта преступления // Вестник Санкт-Петербургского университета. – 2019. – Право 3. – С. 461–476.

Negnevitsky M. Artificial intelligence: a guide to intelligent sys-tems. Pearson education, 2005. URL: https://books.google.ru/books? hl=ru&lr=&id=1BxYQnrfv9MC&oi=fnd&pg= PR11&dq=artificial+intelligence+&ots=GWevZKTmUA&sig=ChXKFLimlDD0aIwcZW_NHDCY3-Y&redir_esc=y#v=onepage&q=artificial%20intelligence&f=false.

Nevejans N. European Civil Law Rules in Robotics: Study. – European Union, 2016. – 34 p.

Radutniy O.E. Criminal Liability of the Artificial Intelligence // Problems of Legality. – 2017. – Iss. 138. – P. 132–141.

Sandberg A. Space Races: Settling the Universe Fast. Technical Report-2018. – University of Oxford, 2018. – URL: https://www.fhi.ox.ac.uk/wp-content/uploads/space-races-settling.pdf.

Scherer M.U. Regulating Artificial Intelligence Systems: Risks, Challenges, Competencies, and Strategies // Harvard Journal of Law & Technology. – 2015. – Vol. 29, – № 2. – P. 353–400.

Solaiman S. Legal personality of robots, corporations, idols and chimpanzees: a quest for legitimacy // Artificial Intelligence and Law. – 2017. – Vol. 25. – № 2. – P. 155–179.

Синельникова В. Н., Ревинский О. В. Права на результаты искусственного интеллекта // Копирайт. Вестник Российской академии интеллектуальной собственности. – 2017. – № 4. – С. 17–27.

Ужов Ф.В. Искусственный интеллект как субъект права // Пробелы в российском законодательстве. – 2017. – № 3. – С. 357-360.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 14 октябрдаги «Сунъий интеллект технологияларини 2030 йилга қадар ривожлантириш стратегиясини тасдиқлаш тўғрисида» ПҚ-358-сон қарор // https://lex.uz/docs/7158604

Ўринкулов О.Н., Худойбердиев Р.Ф. Ўзбекистонда сунъий интеллект технологияларини жорий этиш масалалари // Ўзбекистон Республикаси ИИВ Академиясининг ахборотномаси. – 2021. – № 1 (48). – Б. 158–164.

Хисамова З.И. Уголовная ответственность и искусственный интеллект: теоретические и прикладные аспекты // Всероссийский криминологический журнал. – 2019. – Т. 13, – № 4. – С. 564–574.

Шамсутдинов Б. Жиноят процессида сунъий интеллект // Odillik mezoni. – 2020. – № 9. – Б. 23.

Weng Y.H. Towards the Human-Robot Co-Existence Society: On Safety Intelligence for Next Generation Robots / Y.H. Weng, C.H. Chen, C.T. Sun // International Journal of Social Robotics.– 2009. – № 1. – P. 267–282.